Sztandarowe słowa dotyczące uczniów Chrystusa znajdują się na końcu Ewangelii Mateusza. Często określane są jako Wielkie Posłannictwo.

„A Jezus podszedł i zwrócił się do nich w tych słowach: Otrzymałem wszelką władzę w niebie i na ziemi. Idźcie więc i pozyskujcie uczniów pośród wszystkich narodów. Chrzcijcie ich w imię Ojca, Syna i Ducha Świętego i uczcie przestrzegać wszystkiego, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni aż po kres tego wieku (Mt 28,18-20)”.

Ich waga i powaga sprawiają, że warto dokładnie je przeczytać. Niestety większość tłumaczeń nam w tym nie pomaga.

https://biblehub.com/interlinear/matthew/28.htm

1. Kontekst

Jezus wypowiedział te słowa w Galilei po swoim zmartwychwstaniu – tam, gdzie powołał Dwunastu. Nie są to jednak ostatnie Jego słowa, jak się często uważa. Są zakończeniem Ewangelii Mateusza – Ewangelii skierowanej do uczniów Mojżesza oczekujących Mesjasza. Ci właśnie uczniowie rozpoznali Mesjasza, poszli za Nim, uwierzyli w Niego i ich właśnie Mesjasz posłał na świat, by pozyskiwali nowych uczniów.

Później Jezus z uczniami powrócił do Jerozolimy i tam odszedł do Ojca w niebie.

2. Dokładne tłumaczenie

W wersecie 18 Jezus powołuje się na swoją absolutną władzę nad całym wszechświatem. Oznacza to, że nikt poza Nim nie może uchylić słów, które zaraz wypowie. Żadna władza ziemska ani nieziemska (duchowa) nie może tych słów podważyć, zmienić, anulować.

Poszedłszy – jest to imiesłów czasownikowy bierny, dokonany (rodzaj męski, liczba mnoga), nie nakaz: „Idźcie!”. Można go przetłumaczyć jako „gdy już pójdziecie”. Zawiera założenie, że apostołowie pójdą, i akcent jest nie na ciągłość tej czynności (gdy będziecie szli), ale na wykonanie tej czynności (gdy już pójdziecie).

Uczyńcie uczniami/uczniujcie – czasownik dokonany w trybie rozkazującym. Akcent jest położony na rozkazie i na czynności dokonanej (nie: czyńcie, ale uczyńcie). Czasownik ten pochodzi od rzeczownika „uczeń”. Dlatego Jezus nie powiedział, żeby nauczać narody (co się kojarzy z nauczaniem w szkole), ale żeby powoływać ludzi do bycia uczniami Jezusa i naśladowania Go w całym swoim życiu.

Wszystkie narody – (w sensie: we wszystkich narodach) rzeczownik „narody” znaczy „poganie” – nie-Żydzi. Uczeń Mojżesza również był zobowiązany do głoszenia Boga narodom. Niestety z narodów zrobili się pogardzani poganie. Dlatego Mateusz podkreśla ten aspekt posłannictwa uczniów Mesjasza – Mesjasz dla wszystkich pogan (również dla Polaków).

Chrzcząc – imiesłów czynny teraźniejszy (niedokonany); „gdy chrzcicie, zanurzacie”. Tą samą formę ma słowo „ucząc”.

Ich – zaimek rodzaju męskiego, liczba mnoga. Nie „narody” (w greckim narody to rodzaj nijaki – jak w polskim np. dzieci), ale uczniów (rodzaj męski). Nie można na podstawie tego zdania chrzcić zbiorowo całych grup etnicznych, jak to czasem w historii bywało.

W imieniu Ojca, i Syna i Ducha Świętego – imię jest w liczbie pojedynczej, a przypisane są do niego trzy osoby. Chodzi tu o tzw. chrzest wodny, czyli zanurzenie w wodę. Skąd to wiemy? Przy czasowniku „zanurzać” występują  dwa greckie przyimki „w”: „en” i „eis”. „en” dotyczy tego, w co konkretnie jest osoba/rzecz zanurzana (np. w wodę, w obłok, w morze). „eis” dotyczy w jakim celu jest zanurzana, z czym ma zostać utożsamiona (np. w Mojżesza – utożsamienie z Mojżeszem, w Ciało – utożsamienie z Ciałem Chrystusa – Kościołem). Tu występuje przyimek „eis” – czyli zanurzenie w celu utożsamienia z imieniem Ojca, Syna i Ducha Świętego. (Bardzo ciekawe jest pytanie, jakie to imię). Nie jest napisane wprost, w („en”) co mają być zanurzeni uczniowie Jezusa. Ale kontekst tego wyrażenia domaga się „wody”.

Ucząc – gr. didasko (od niego pochodzi polskie dydaktyka, dydaktyk); imiesłów czynny teraźniejszy, niedokonany; „gdy uczycie”. Tą samą formę ma słowo „chrzcząc”.

Ich strzec (zachowywać/przestrzegać) – ich=uczniów; akcent jest położony nie na wiedzę intelektualną, ale na praktyczne wykonywanie poleceń Jezusa. Priorytetem nie jest przekazywanie zrozumienia prawd, ale uczenie, jak te prawdy stosować w codziennym życiu.

Wszystko, co wam – wszystko=wszystko; nic dodać, nic ująć. Warto podkreślić, że ten jeden z ostatnich nakazów Jezusa skierowanych do uczniów na ziemi, jest w to włączony. Czyli nowi uczniowie mają z kolei czynić kolejnych uczniów Jezusa.

Nakazałem/rozkazałem – czasem Jezus dawał uczniom możliwość wyboru tego, co mają robić. Ale z Jego nauczania głównie wypływały nakazy lub zakazy. Tak jak Jezus słuchał i wypełniał polecenia Ojca, tak uczniowie słuchali i mieli wypełniać polecenia Jezusa. Nie można być uczniem Jezusa i nie wypełniać Jego poleceń.

Tłumaczenie najbliższe oryginałowi:

„Gdy już pójdziecie, uczyńcie uczniów we wszystkich narodach, chrzcząc ich w imieniu Ojca, i Syna, i Ducha Świętego, ucząc ich strzec/przestrzegać wszystkiego, co wam nakazałem”.

3. Kolejność

Apostołowie najpierw: 1. Pójdą, 2. Uczynią uczniami, 3. Będą chrzcili nowych uczniów, 4. Będą ich uczyć przestrzegania wszystkiego. Są to 4 oddzielne czynności, ale nierozerwalnie ze sobą połączone. Pójście to wstęp do czynienia uczniów. Chrzczenie i uczenie przestrzegania nakazów Jezusa nie jest sposobem czynienia uczniów, ale kolejnym etapem w życiu ucznia. Człowiek: słyszy ewangelię; opamiętuje się; zaczyna wierzyć w Jezusa jako Mesjasza; wkracza na drogę bycia Jego uczniem; zostaje ochrzczony; a potem uczy się przestrzegać wszystkiego, co Jezus nakazał.

4. JA JESTEM

Jezus kończy swój nakaz/posłannictwo (w. 20) stwierdzeniem/obietnicą, że jest (czas teraźniejszy) z Jedenastoma przez wszystkie dni – przez cały czas – aż do zakończenia/wypełnienia tego wieku/okresu (nie „świata”, choć często gr. aionion z tego zdania jest tak tłumaczone). Jeśli chcesz na co dzień doświadczać realnej obecności Jezusa w swoim życiu, zajmij się wykonaniem Jego Wielkiego Posłannictwa.

5. Obserwacja

Czytając ten tekst po grecku, wszystko to, co napisałem, jest od razu widoczne i w ogóle nie trzeba tego dociekać. Niestety w tłumaczeniu nie jest możliwe oddanie wszystkich niuansów i odcieni, które czasem odgrywają dość ważną rolę w poprawnym zrozumieniu tekstu.